Ảnh: NY Times

Washington quy trách nhiệm cho Bắc Kinh về sự lây lan của đại dịch Covid-19 và hạn chế số nhà báo Trung Quốc ở Mỹ. Lý do được đưa ra là để đáp lại những hạn chế khắt khe mà Trung Quốc áp đặt lên các nhà báo Mỹ hay vấn đề luật an ninh với Hong Kong...

Chính phủ Trung Quốc lập tức đáp trả, bác bỏ các cáo buộc về đại dịch, trục xuất một số nhà báo Mỹ và tăng sức ép lên những người còn ở lại. Bắc Kinh cũng ra đòn trừng phạt với các nhà lập pháp và ít nhất một công ty quốc phòng Mỹ.

Với viễn cảnh sẽ có thêm hành động từ Nhà Trắng, trong đó có khả năng cấm vận tài chính, và với việc Trung Quốc lại trở thành vấn đề then chốt trong chiến dịch tranh cử, vòng xoáy căng thẳng chắc chắn sẽ còn tiếp diễn.

Dưới đây là loạt diễn biến đang định hình mối quan hệ Mỹ - Trung, bắt đầu bằng mốc thời gian mới nhất mà hãng thông tấn NPR của Mỹ nêu ra:

Ngày 22/7: Bộ Ngoại giao ở Bắc Kinh thông báo Mỹ yêu cầu đóng lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston vào ngày 24/7, và gọi đây là "sự leo thang chưa từng có tiền lệ".

Trong một tuyên bố, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus lý giải quyết định này là để "bảo vệ tài sản trí tuệ và thông tin bí mật của Mỹ".

Ngày 21/7: Bộ Tư pháp cáo buộc 2 "tin tặc" Trung Quốc nhắm đến nhiều công ty Mỹ đang nghiên cứu về Covid-19, trong những gì Washington mô tả là các nỗ lực kéo dài nhằm đánh cắp bí mật thương mại và tài sản trí tuệ Mỹ.

Ngày 20/7: Bộ Thương mại Mỹ cấm vận 11 công ty Trung Quốc.

Ngày 17/7: Các Bộ Ngoại giao và Tài chính Mỹ đưa 4 công dân và một công ty công nghệ sinh học Trung Quốc vào diện chịu đạo luật liên quan tới vấn đề ma túy, vì dính dáng đến các hoạt động buôn ma túy quốc tế.

Ngày 15/7: Mỹ áp đặt các hạn chế thị thực đối với nhân viên một số công ty công nghệ Trung Quốc, trong đó có hãng viễn thông Huawei.

Ngày 14/7: Tổng thống Trump ký Đạo luật Hong Kong, quy định các đòn trừng phạt nhằm vào các thực thể hoặc người nước ngoài góp phần làm xói mòn các quyền và tự do ở Hong Kong. Ông còn ký một sắc lệnh tước bỏ "vị thế đặc biệt" của Hong Kong trong quan hệ với Mỹ.

Ngày 14/7: Trung Quốc thông báo sẽ trừng phạt tập đoàn Lockheed Martin vì tham gia hợp đồng bán vũ khí mới nhất của Mỹ cho Đài Loan (Trung Quốc).

Ngày 13/7: Mỹ thông báo Trung Quốc không có cơ sở pháp lý cho hầu hết các yêu sách hàng hải ở Biển Đông.

Ngày 13/7: Trung Quốc áp cấm vận lên 4 nhà lập pháp Mỹ, trong đó có Thượng nghị sĩ Ted Cruz và Marco Rubio.

Ngày 9/7: Mỹ áp các giới hạn thị thực và tài sản lên một số quan chức Trung Quốc, trong đó có ông Chen Quanguo.

Ngày 7/7: Bộ Ngoại giao Mỹ áp đặt giới hạn thị thực đối với nhiều quan chức chính phủ Trung Quốc.

Ngày 30/6: Quốc hội Trung Quốc thông qua luật an ninh quốc gia về Hong Kong.

Ngày 29/6: Washington thông báo chấm dứt xuất khẩu thiết bị quốc phòng có xuất xứ Mỹ tới Hong Kong. Những hạn chế tương tự sẽ được áp dụng với xuất khẩu công nghệ quốc phòng và sử dụng kép.

Ngày 22/6: Bộ Ngoại giao Mỹ định rõ hoạt động tại Mỹ của Đài Truyền hình trung ương Trung Quốc, China News Service, Nhân dân Nhật báo và Hoàn cầu Thời báo là "các phái bộ nước ngoài". Những thực thể này phải tuân thủ các yêu cầu hành chính cũng áp dụng cho các đại sứ quán và lãnh sự quán nước ngoài ở Mỹ.

Ngày 15/5: Bộ Thương mại Mỹ ban hành quy định mới, có hiệu lực vào tháng 9, cấm Huawei và các nhà cung cấp sử dụng công nghệ cũng như phần mềm của Mỹ.

Ngà 13/5: FBI và Bộ An ninh Nội địa Mỹ cáo buộc Trung Quốc đang tìm cách đánh cắp dữ liệu và tài sản trí tuệ Mỹ liên quan nghiên cứu Covid-19.

Ngày 30/4: Tổng thống Trump nói "có niềm tin cao độ" rằng virus corona có thể bắt nguồn từ một phòng thí nghiệm virus ở Vũ Hán. Ông nói đã thấy bằng chứng nhưng từ chối nêu chi tiết.

Ngày 17/5: Trung Quốc thông báo sẽ trục xuất các nhà báo của Washington Post, New York Times và Wall Street Journal là các công dân Mỹ.

Ngày 12/3: Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên viết trên Twitter: "Có thể chính quân đội Mỹ đã đưa đại dịch đến Vũ Hán".

Ngày 2/3: Chính phủ Mỹ giới hạn ở con số 100 các công dân Trung Quốc được phép làm việc ở Mỹ cho các hãng thông tấn Trung Quốc, trong đó có Tân Hoa Xã, China Global Television Network, China Radio International, China Daily Distribution Corporation và Hai Tian Development.

Ngày 19/2: Trung Quốc trục xuất 3 phóng viên của Wall Street Journal.

Ngày 2/2: Mỹ thực thi các hạn chế đối với khách du lịch từ Trung Quốc, trong nỗ lực ngăn chặn virus corona lây lan.

Ngày 27/1: Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ khuyến cáo không du lịch tới Trung Quốc.

Ngày 23/1: Trung Quốc phong tỏa Vũ Hán cùng nhiều thành phố khác ở tỉnh Hồ Bắc.

Ngày 21/1: Mỹ ghi nhận ca nhiễm Covid-19 được biết đến đầu tiên ở bang Washington.

Ngày 15/1: Mỹ và Trung Quốc ký thỏa thuận thương mại "Giai đoạn 1" nhằm chấm dứt cuộc thương chiến kéo dài gần 2 năm vốn gắn với nhiều đòn ăn miếng trả miếng về thuế.

Ngày 31/12: Trung Quốc thông báo với Tổ chức Y tế thế giới rằng, nước này đang điều tra đợt bùng phát bệnh viêm phổi do virus lạ gây ra ở thành phố Vũ Hán.

Thanh Hảo

Trung Quốc sẽ thẳng tay trả đũa Mỹ vụ đóng cửa lãnh sự quán

Tổng biên tập Thời báo Hoàn Cầu Hồ Tích Tiến cho biết, Bắc Kinh sẽ đáp trả việc lãnh sự quán nước này ở Houston bị đóng cửa với những động thái khiến Mỹ tổn thương nhiều hơn.

Năm nay, Viettel cũng tiếp nhận thêm các ứng viên đang được đào tạo tại nước ngoài. Tại giai đoạn đào tạo 3 tháng đầu tiên, các bạn có thể tham gia từ xa (online) và nếu hoàn thành tốt sẽ có cơ hội thực tế tại 9 cơ quan đơn vị thuộc nhiều lĩnh vực đa dạng của Viettel trong giai đoạn tiếp theo. 

Trong lần đầu mở rộng nhóm đối tượng, Viettel đã lựa chọn được gần 40 du học sinh đang học tập tại 8 quốc gia khác nhau bao gồm Mỹ, Anh, Úc, Pháp, Nga, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc. Bên cạnh đó, 45% ứng viên tham dự chương trình năm nay là các sinh viên từng đạt giải thưởng quốc gia và quốc tế.  

Về hình thức đào tạo, trong giai đoạn đầu các sinh viên được tham gia huấn luyện, định hướng nghề nghiệp bởi những chuyên gia hàng đầu trong và ngoài nước (Úc, Mỹ, Singapore, Đức, Đài Loan - Trung Quốc…) đến từ các trường đại học và tập đoàn công nghệ lớn (Viettel, Google, Shopee, University of Texas Austin...). Sau 3 tháng đào tạo, 100 sinh viên xuất sắc nhất sẽ được lựa chọn để trực tiếp tham gia phát triển các dự án công nghệ lớn tại các đơn vị của Viettel. 

Kết thúc chương trình, những sinh viên xuất sắc nhất sẽ nhận học bổng cùng giải thưởng lên đến 65 triệu đồng, trở thành nhân viên chính thức của tập đoàn, và có cơ hội làm việc tại 11 thị trường mà Viettel đầu tư. 

Năm 2023, Viettel công bố với thế giới thông điệp “Technology with heart - Công nghệ từ trái tim”. Đây cũng là triết lý mà Viettel mong muốn được truyền lửa đến các bạn sinh viên, những tài năng tương lai của Viettel về một doanh nghiệp luôn lấy con người làm trọng tâm. 

Mạc Ngọc

Từ giai đoạn đầu của đại dịch, ông Trump đã có những phát biểu ám chỉ Trung Quốc phải chịu trách nhiệm về nguồn gốc cũng như sự phát tán của mầm bệnh chết người. Suốt nhiều tuần, ông khăng khăng gọi virus corona chủng mới là "virus Trung Quốc", bất chấp những lời chỉ trích rằng cách gọi đó là "phân biệt chủng tộc" và "cố tình đổ tội" cho Bắc Kinh.

Tổng thống Mỹ quả quyết, ông chỉ đang bảo vệ quân đội Mỹ khi đáp trả việc Bắc Kinh cáo buộc binh lính Mỹ đã mang virus chết người đến Trung Quốc. Song, ông cũng tiếp tục ca ngợi mối quan hệ cá nhân "rất tốt đẹp" và "nhiều tôn trọng" với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Trong những ngày vừa qua, lãnh đạo Nhà Trắng trả lời hầu hết các câu hỏi về cách ứng phó dịch bệnh của Bắc Kinh bằng cách chuyển hướng đề cập tới cuộc chiến tranh thương mại "ăn miếng, trả miếng" Mỹ - Trung hồi năm ngoái. Hôm 17/4, trước câu hỏi trực tiếp của phóng viên về việc liệu ông có cân nhắc buộc Trung Quốc phải chịu trách nhiệm tài chính cho sự càn quét của đại dịch Covid-19 khắp toàn cầu hay không, Tổng thống Trump chỉ đáp, bản thân "không vui với Trung Quốc" vì Bắc Kinh "không sớm cảnh báo thế giới" về virus corona chủng mới.

Ông Trump cũng khẳng định, không ai từng đối xử với Trung Quốc "nghiêm khắc và mạnh mẽ" như ông. Người đứng đầu Nhà Trắng lưu ý, hàng tỉ USD đã chảy vào ngân khố Mỹ nhờ những hành động cứng rắn của ông đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Tuy nhiên, trên Đồi Capitol, nhiều chính khách và quan chức thuộc chính quyền Trump, kể Cố vấn an ninh quốc gia Robert O’Brien tin vào giả thuyết rằng virus corona chủng mới bắt nguồn từ một phòng thí nghiệm của Trung Quốc ở Vũ Hán và phản ứng của Bắc Kinh ở giai đoạn đầu khủng hoảng đã góp phần khiến dịch Covid-19 bùng phát mạnh, rồi lây lan ra bên ngoài đại lục.

Theo chuyên trang tin tức an ninh, quốc phòng Defense One, một số nhà lập pháp có ảnh hưởng lớn trong Quốc hội Mỹ như Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham hay Thượng nghị sĩ Dân chủ Elizabeth Warren đã đề xuất ông Trump bắt Bắc Kinh phải "trả giá" bằng nhiều hình phạt, như loại bỏ các hãng sản xuất dược phẩm Trung Quốc ra khỏi chuỗi cung ứng của Mỹ, từ chối thanh toán nợ và xúc tiến điều tra quốc tế đối với chiến dịch truyền thông của Bắc Kinh...

Song, cho đến hiện tại, ông Trump dường như vẫn tránh đối đầu trực tiếp với Trung Quốc vì những tranh cãi liên quan đến đại dịch Covid-19. Lãnh đạo Chính phủ Mỹ mới giáng đòn trừng phạt vào Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khi tuyên bố sẽ ngưng tài trợ cho WHO trong 60 - 90 ngày để thẩm tra cách xử lý khủng hoảng của cơ quan này.

Lý giải về quyết định gây sốc hôm 14/4, ông Trump đổ lỗi cho WHO về những thất bại trong cách ứng phó với đại dịch, đồng thời cáo buộc tổ chức y tế lớn nhất hành tinh "dung túng, thiên vị" Trung Quốc dù nước này chỉ đóng góp cho cơ quan khoảng 40 triệu USD/năm, bằng 1/10 của Mỹ. Một nguồn thạo tin tiết lộ với tạp chí Politico, Washington thậm chí đang cân nhắc "xử phạt" WHO bằng cách tạo ra một cơ quan mới để thay thế.

Động thái trên đã vấp phải sự phản đối cũng như chỉ trích của nhiều lãnh đạo thế giới và dư luận quốc tế, đúng vào lúc Tổng thống Trump đang nỗ lực đẩy lui búa rìu dư luận chĩa vào chính quyền của ông khi Mỹ trở thành tâm chấn của đại dịch Covid-19 toàn cầu. Một số nhà phân tích nhận định, trước sức ép ngày càng tăng vào năm tái tranh cử này, ông Trump rốt cuộc sẽ phải nhắm vào Trung Quốc trong "cuộc chiến đổ lỗi". Và tuyên bố muốn phái các nhà điều tra tới Trung Quốc để tìm hiểu về dịch của ông hôm 19/4 chỉ là "phát súng mở màn".

Theo tờ Washington Times, ông Trump đã xác nhận việc chính phủ và các cơ quan tình báo Mỹ bắt tay điều tra các giả thuyết liên quan đến nguồn gốc virus corona chủng mới ở Vũ Hán. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nhấn mạnh: “Đây không phải là vấn đề chính trị. Đây là vấn đề thuộc khoa học và dịch tễ học. Chúng ta cần hiểu rõ điều gì đã xảy ra, để có thể giảm nguy cơ với người Mỹ trong nhiều ngày, tuần và tháng phía trước, đồng thời đưa kinh tế thế giới giới trở lại bình thường”.

Giới quan sát vẫn đang chờ xem ông Trump cuối cùng sẽ dẫn dắt nước Mỹ vượt qua cuộc khủng hoảng hiện tại như thế nào, cũng như cách ông xử lý vấn đề Trung Quốc ra sao. Lựa chọn của lãnh đạo Nhà Trắng cuối cùng có thể gây ra những tác động rất lớn, không chỉ đối với tương lai của đại dịch Covid-19 toàn cầu mà còn cả mối quan hệ quan trọng giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới.

Tuấn Anh